Tôi càng thấy khó chịu hơn, đêm đó nằm dựa vào tường, trằn trọc đến sáng.
Bốn giờ sáng, trời còn chưa kịp sáng, cô Bình đã dậy, nấu sẵn cơm rồi mới ra ngoài.
Cô đã thay đổi rất nhiều – mạnh mẽ hơn, nhưng cũng dịu dàng hơn. Tôi cảm thấy bên trong cô đang dần lớn lên một điều gì đó mới mẻ, như thịt da mới mọc. Chỉ là lúc đó tôi không đủ vốn từ để diễn tả cảm giác ấy.
Con người ai rồi cũng sẽ thay đổi. Khi tôi bị ném cho cô nuôi, cô mới mười tám, đang tuổi thanh xuân, lại phải gánh trên lưng cái gánh nặng là tôi – không khó để hiểu vì sao cô từng trút giận lên tôi.
Nhưng giờ đây, khi đã trưởng thành hơn, cô dần có mục tiêu để phấn đấu – chính là nuôi tôi ăn học.
Khi quay lại trường, tôi âm thầm tránh xa nhóm bạn hay tám chuyện, bắt đầu vùi đầu học hành.
Bạn cùng bàn với tôi là Đổng Hồng, thành tích cực tệ, gần như đội sổ, nhưng rất chăm chỉ. Chỉ là càng học càng không thấy tiến bộ. Tôi cắn răng, gọi cô ấy cùng dậy sớm học bài.
Sáu giờ sáng mỗi ngày, tôi và Đổng Hồng có mặt ở lớp. Tôi thiếu ý chí, cô ấy thì thiếu tư duy, vừa hay bù trừ cho nhau. Khi tôi giảng bài cho cô ấy, cũng đồng thời củng cố kiến thức của mình, hiệu quả tốt hơn học một mình rất nhiều.
Lần thi giữa kỳ thứ hai, tôi nhảy vọt hơn 100 hạng, từ vị trí gần 400 lên hơn 200. Dù vẫn chưa nổi bật, nhưng ít ra chứng minh được rằng nỗ lực là có giá trị.
Cô Bình vui lắm, cô cũng tìm được cách kiếm sống mới – đi bán quần áo cùng một chị trong làng.
Họ đi nhập hàng ở chợ đầu mối, rồi về huyện bán. Có khi còn phải lên tận thành phố, thậm chí bắt tàu đi tỉnh khác.
Cô Bình tiếc tiền, không nỡ mua vé giường nằm, chỉ mua ghế cứng, đêm nằm dưới ghế ngủ. Khi đó kiểm vé cũng không quá gắt. Có lần trốn vé bị bắt, cảnh sát tàu thấy cô là phụ nữ trẻ, chỉ cảnh cáo và yêu cầu bù tiền vé, không phạt thêm. Từ đó, cô không dám trốn vé nữa.
Buôn bán dần ổn định, mỗi tháng cô kiếm được khoảng 30–40 đồng, đủ để lo tiền học cho tôi.
Cô Bình cuối cùng cũng nhẹ lòng, tinh thần phấn chấn hơn. Tháng đầu tiên có lời, cô mua cho tôi hai bộ quần áo, còn mua hẳn 2 cân thịt.
Một cân mang biếu ông bà nội, còn lại một cân thì cô cháu tôi ăn.
Tôi đã lâu lắm rồi chưa được ăn miếng thịt nào ngon như vậy. Cô Bình hào sảng, cắt thịt thành từng miếng lớn, nấu với khoai tây. Nước sốt thơm phức, thịt ngấm đậm đà, ánh lên sắc dầu lấp lánh – là món ngon nhất tôi từng ăn trong đời.
Thành tích học tập của tôi vẫn đang dần ổn định và đi lên. Vì nền tảng yếu nên tôi dành thêm thời gian để học. Ở trường huyện, các thầy cô có phòng làm việc riêng, tôi thường cầm bài đến hỏi vào giờ nghỉ. Lâu dần, đến cả lúc lên lớp, thầy cô cũng thường chú ý đến tôi nhiều hơn.
Cuối năm ấy, gia đình xảy ra một chuyện lớn.
Đứa con mà mẹ tôi đang mang, cuối cùng không sinh ra được.
Bà mang theo vài vật dụng cần thiết, trốn lên núi nằm suốt mấy tháng. Có hàng xóm bắt đầu nghi ngờ, đúng lúc ấy chính quyền kiểm soát rất gắt, nếu ai dám sinh con thứ hai mà không tự giác báo cáo thì đàn ông trong nhà sẽ bị bắt đi tù.
Lúc đó mẹ tôi đã mang thai gần chín tháng. Ông nội và cha tôi bàn bạc suốt mấy ngày, cuối cùng vì sợ nên quyết định lừa bà về nhà rồi gọi cán bộ đến.
Họ bắt mẹ tôi phá thai bằng thuốc. Sau ba ngày uống thuốc, bụng không còn động tĩnh gì nữa. Khi đứa bé được tống ra ngoài, trông chẳng khác gì một đứa trẻ đủ tháng. Tóc đã mọc, là một bé trai.
Nhìn bà nằm trên giường, cơ thể vốn to khỏe giờ gầy như que củi, tôi bỗng không còn thấy căm ghét bà nữa.
Tôi chỉ muốn thoát khỏi ngôi nhà này.
Trong nhà, ai cũng có vai trò của mình: con ch.ó vàng giữ nhà, con mèo trắng bắt chuột, bà nội quản chuyện trong nhà, mẹ tôi là cái máy đẻ con trai. Còn người được cưng chiều nhất – Thẩm Diệu Quốc – cả đời cũng chỉ bị trói chặt ở đây, kế thừa mảnh ruộng ba sào và gánh cả gia tộc lên vai.
Người không có giá trị thì không thể tồn tại ở đây. Cô Bình là ngoại lệ đầu tiên – cô không đổi được sính lễ, nhưng lại trở thành mẹ tôi, và phần nào thoát khỏi cái nhà này.
Còn tôi – tôi muốn hoàn toàn rời khỏi nơi này.
4
Năm tôi thi tốt nghiệp cấp hai, tôi đậu vào trường cấp ba tốt nhất trong thành phố. Vì chuyện này mà cô Bình cãi nhau lớn với ông bà nội.
Họ vốn chẳng định cho tôi học tiếp. Tôi đã mười bốn tuổi, học xong cấp ba là mười bảy – cũng là tuổi để lấy chồng. Họ cho rằng thời gian tôi có thể mang lại giá trị cho gia đình chỉ còn ba năm. Cho tôi đi làm sớm mới là điều họ muốn.
Đó là quyết định của ông nội và cha tôi. Thẩm Diệu Quốc đã mười hai tuổi, vài năm nữa sẽ lấy vợ. Hai người đàn ông đó không có khả năng để dành dụm, nhưng nếu gả tôi đi thì tiền sính lễ vừa đủ để trang trải.
Mười bốn tuổi thì họ còn quản được, nhưng mười bảy thì chưa chắc.
Cô Bình không đồng ý. Hai năm qua cô kiếm được không ít tiền, đưa một nửa về nhà, nên tiếng nói cũng có trọng lượng hơn.
Nhưng dù sao cô vẫn chỉ là phụ nữ.
Tối hôm đó, ăn xong cơm, trời đã tối hẳn, gió thổi qua sân nhà, ngẩng đầu lên là cả bầu trời sao. Tôi và cô Bình ngồi trong sân, tôi tựa vào lòng cô, nhắm mắt cảm nhận mùa hè.
Tôi giờ đã cao hơn cô, nhưng vẫn không vạm vỡ bằng cô. Hai năm buôn bán, bốc vác hàng hóa đã khiến cánh tay và đôi chân cô rắn rỏi, thân hình cũng trở nên rộng lớn hơn.
Cô vẫn như hồi tôi còn nhỏ, có thói quen vuốt cằm tôi như vuốt cằm mèo trắng.
“Nếu ông nội và mấy người đó vẫn không đồng ý thì sao?” – Tôi không kìm được mà hỏi.
Tôi nhất định phải tiếp tục học. Trường cấp ba đó có cơ hội lớn để đỗ đại học. Tôi nghe giáo viên chủ nhiệm nói, những sinh viên giỏi ở thành phố lớn ra trường đều được làm văn phòng, chỗ nào cũng giành giật người tài như vậy.
Tôi sợ cô Bình sẽ nhượng bộ, dù gì họ cũng nuôi cô mười tám năm, còn cô chỉ mới nuôi tôi mười bốn năm – làm sao có thể dứt bỏ hoàn toàn được?
Cô Bình thở dài, chỉ nói một câu trấn an:
“Con cứ yên tâm mà học.”